Η Φιλαρμονική Εταιρεία Ναούσης είναι σωματείο μη κερδοσκοπικό και ο σκοπός της είναι η διάδοση και η διδασκαλία της μουσικής. Προσφέρει δωρεάν μουσική παιδεία σε νέους και νέες της Νάουσας, καθώς και της ευρύτερης περιοχής. Η μπάντα αποτελείται από 50-60 μέλη (μαθητές και μαθήτριες Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου) και συμμετέχει στις θρησκευτικές και εθνικές τελετές λαμπρύνοντας με την παρουσία της όλες τις εκδηλώσεις. Η μπάντα της Φ.Ε.Ν έχει δώσει συναυλίες στη Νάουσα, καθώς και σε πολλές πόλεις και νησιά της Ελλάδας. Συμμετείχε σε πέντε πανελλήνια φεστιβάλ φιλαρμονικών στα οποία απέσπασε τιμητικές διακρίσεις.
Η φιλαρμονική από την ίδρυσή της το 1958, στηρίζεται οικονομικά κατά κύριο λόγο στις δωρεές των απλών πολιτών και φορέων της Νάουσας, καθώς και στις περιστασιακές επιχορηγήσεις του Δήμου.
Η ίδρυση του σωματείου της Φ.Ε.Ν το 1958, ήταν η φυσική συνέχεια μιας μουσικής ιστορίας που ξεκινάει από τις αρχές του 20ου αιώνα. Οι ιδρυτές, ο πρόεδρος, τα μέλη και οι μουσικοί που δημιούργησαν το σωματείο προέρχονταν από παλαιότερες φιλαρμονικές της πόλης, τη φιλαρμονική της «Αθηνάς» και της «Εριολάν» των εργοστασίων Λαναρά. Πηγαίνοντας προς τα πίσω προς τις αρχές του 20ου αιώνα συναντούμε τη «φιλαρμονική των Προσκόπων» καθώς και τις φιλαρμονικές του «Πούπουλου» και του «Ευαγγελισμού».
Είναι χρέος τιμής να αναφερθούμε και στους ανθρώπους που στις αρχές του 20ου αιώνα, το 1903-1904 στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, δημιούργησαν μουσικές μπάντες με αξιόλογες επιδόσεις, συμβάλλοντας στη μουσική παιδεία των παιδιών της Νάουσας και γενικότερα στην ψυχαγωγία του λαού της.
Οι φιλαρμονικές της Νάουσας από τις αρχές του 20ου αιώνα έως την ίδρυση της Φ.Ε.Ν το 1958.
Στις αρχές του 20ου αιώνα η Νάουσα είχε 12.000 κατοίκους, από τους οποίους οι 1500 ήσαν Οθωμανοί. Η γεωργία, το εμπόριο και η βιομηχανία βρίσκονταν στα χέρια των Ελλήνων. Η ανάπτυξη της βιοτεχνίας και του εμπορίου επιτάχυνε τις εξαγωγές στις χώρες της Βαλκανικής και της νοτίου Ελλάδος και οδήγησε την πόλη σταδιακά σε ανοδική πορεία. Το 1874 ιδρύεται το πρώτο βιομηχανικό εργοστάσιο και σύντομα ακολουθούν και άλλα. Διαμορφώνεται ο θεσμός του δημάρχου και από το 1857 η Νάουσα ψηφίζει τους πρώτους δημάρχους. Παράλληλα με την οικονομική ανάπτυξη της πόλης έχουμε μια εξίσου μεγάλη πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη. Το 1910 λειτουργούσαν στη Νάουσα τρία ελληνικά σχολεία αρρεναγωγείο με οκτώ τάξεις, παρθεναγωγείο με πέντε τάξεις με συνολικό αριθμό 800 μαθητών, όπως και νηπιαγωγείο με 300 παιδιά και 4 νηπιαγωγούς.
Το 1903, η Νάουσα πολιτικά ήταν χωρισμένη σε δύο παρατάξεις, που διατηρούσαν χωριστά σχολεία, χωριστές εκκλησίες, χωριστές φιλαρμονικές
Κυρίαρχη προσωπικότητα της εποχής ο Κων/νος Χατζημαλούσης, είχε οργανώσει τους εργαζόμενους των εργοστασίων και της υπαίθρου σε παράταξη με το όνομα «Πούπουλο». Αργότερα το 1908 έδωσε και νομική υπόσταση στην παράταξη συστήνοντας το σωματείο «Λαϊκός Σύνδεσμος ο Άγιος Δημήτριος»με την 6/28-9-1908 απόφαση του Πρωτοδικείου Βέροιας. Ο Χατζημαλούσης δημιούργησε μια παραταξιακή φιλαρμονική, με σκοπό να αναπτύξει τη μουσική παιδεία των νέων της Νάουσας και να ψυχαγωγεί το λαό της πόλης. Η φιλαρμονική αυτή, τις γιορτές και τις Κυριακές στην εξέδρα που στηνόταν στο Κιόσκι έπαιζε εκτός των άλλων και αποσπάσματα από γνωστές οπερέτες της εποχής. Ο Λαϊκός Σύνδεσμος έδινε και μουσικοθεατρικές παραστάσεις, τα έσοδα των οποίων μαζί με τις μηνιαίες συνδρομές των μελών, τις δωρεές και το δίσκο στην εκκλησία αποτελούσαν τους πόρους για τις ανάγκες του Σωματείου
Από τα πιο γνωστά Κωμειδύλλια και θεατρικά έργα που παίζονταν στις παραστάσεις που δίνονταν εκείνη την εποχή είναι: «Η Γκόλφω», «Οι Σουλιώτισσες», «Η κυρά Φροσύνη», «Η παράδοξος Απολύτρωσις», «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας».
Ακόμη η φιλαρμονική του «Πούπουλου» θέλοντας να αποδώσει τιμές, συνόδευσε κάποιες φορές επιφανείς πολίτες της Νάουσας στην τελευταία τους κατοικία. Στην εφημερίδα της Θεσσαλονίκης «Νέα Αλήθεια» στις 4 Δεκεμβρίου 1910 σε άρθρο του Στ. Χωνού με το ψευδώνυμο ΟΥΤΙΣ διαβάζουμε ότι κατά την κηδεία του Δημητρίου Μώκιου το Διοικητικό Συμβούλιο του Λαϊκού Συνδέσμου κατέθεσε στέφανον και μετά της μουσικής αυτού συνόδευσε τον νεκρόν μέχρι του τελευταίου αυτού καταντήματος.
Από την άλλη μεριά, η αντίπαλη πολιτική παράταξη των πλουσίων Τσορμπατζήδων το «Κορδόνι», είχε δημιουργήσει τον Αναμορφωτικό Σύνδεσμο Ναούσης ο «Ευαγγελισμός», με πρόεδρο τον Σπύρο Γ. Λαναρά. Ο Αναμορφωτικός Σύνδεσμος είχε φιλαρμονική εξίσου σημαντική με αυτήν του«Πούπουλου». Η άμιλλα μεταξύ των δύο φιλαρμονικών είχε ως αποτέλεσμα μια υψηλή μουσική παιδεία για την εποχή εκείνη. Από ότι φαίνεται, στην τελετή θεμελίωσης του Δημοτικού Σχολείου του Αγίου Μηνά στις 3 Ιουλίου 1911 έλαβαν μέρος και οι δύο φιλαρμονικές εκείνης της εποχής.
Υπάρχουν δύο ξεχωριστές φωτογραφίες από την εκδήλωση, στις οποίες διακρίνονται καθαρά όλα τα μέλη και των δύο φιλαρμονικών.
Γνωρίζουμε βέβαια, ότι ο «Ευαγγελισμός» είχε διαλυθεί το 1908, από ό,τι φαίνεται όμως ο πρόεδρός του δεν είχε διαλύσει το τμήμα της φιλαρμονικής, πιθανόν για πολιτικές σκοπιμότητες. Βλέπουμε, ότι όταν του ζητήθηκε να παραδώσει τα όργανα της μπάντας καθώς και τα άλλα υπάρχοντα του σωματείου στην εφορεία σχολείων Ναούσης, όπως προβλεπόταν από το καταστατικό σε περίπτωση διάλυσης, αυτός αρνήθηκε. Το 1911, ο Σπύρος Λαναράς προσπάθησε να ανασυστήσει τον διαλυμένο Αναμορφωτικό Σύνδεσμο, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Η φιλαρμονική του Αναμορφωτικού Συνδέσμου ο «Ευαγγελισμός», που ανήκε στην παράταξη των Τσορμπατζήδων αποτελούνταν από 17 μουσικούς τουλάχιστον όπως βλέπουμε στη φωτογραφία από την τελετή θεμελίωσης του σχολείου του Αγίου Μηνά το 1911. Τα όργανα που έπαιζαν οι μουσικοί της και που διακρίνονται στη φωτογραφία είναι: Ένα μπάσο, τρία τζένις, δύο τρομπόνια, δύο ευφώνια, δύο τρομπέτες, 4 κλαρίνα, μια γκράν-κάσα, ένα τύμπανο και πιατίνια. Ο αρχιμουσικός της μπάντας, που διακρίνεται δεξιά, είναι πιθανότατα ο Μουραμπάς.
Η Φιλαρμονική Εταιρεία Ναούσης (1958-2004)
1940 Διάλυση των Φιλαρμονικών που προΰπήρχαν
1954 Προσπάθεια, να βρεθούν τα χαμένα όργανα, χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
1955 Η Εργατική Εστία θέλοντας να δημιουργήσει φιλαρμονική, προσπάθησε να συγκεντρώσει τα διασκορπισμένα μουσικά όργανα των φιλαρμονικών «Εριολάν» και «Αθηνάς».
1958 Τον Ιούλιο του 1958, το διοικητικό συμβούλιο της Συντεχνίας Κουρέων μέσω του προέδρου του Στέργιου Δρόση, κάνει μία συμβολική δωρεά 100 δραχμές, ώστε να ανοίξει λογαριασμός για τη δημιουργία νέας φιλαρμονικής. Σε λίγες ημέρες ακολουθεί ο Μιχαήλ Μουμτζίδης πρόεδρος τότε του Προσκοπικού Συνδέσμου, με 200 δραχμές για τον ίδιο σκοπό. Τα χρήματα δόθηκαν στον εκδότη της «Φωνής Ναούσης» Πέτρο Δεινόπουλο, ο οποίος συγκινημένος από αυτή τη χειρονομία αναλαμβάνει μια πραγματική σταυροφορία για να αποκτήσει και πάλι η Νάουσα τη φιλαρμονική της. Ο Δεινόπουλος, άνθρωπος με καλλιτεχνική ευαισθησία – ο ίδιος έπαιζε βιολί – είναι η ψυχή της καινούργιας προσπάθειας για τη δημιουργία φιλαρμονικής. Ανοίγει ένα λογαριασμό στην Εθνική Τράπεζα, με σκοπό να κατατίθενται οι δωρεές που γίνονται για τη νέα φιλαρμονική και ακόμη για τον ίδιο σκοπό, δέχεται προσφορές των πολιτών στα γραφεία της εφημερίδας του. Συμπαραστάτης του σ’αυτόν το σκοπό είναι και ο Προσκοπικός Σύνδεσμος Νάουσας, του οποίου ήταν Γενικός Γραμματέας.
Η προσπάθεια αυτή για τη δημιουργία φιλαρμονικής, βρίσκει συνεχώς νέους υποστηρικτές. Γίνεται έκκληση από τις στήλες της «Φωνής Ναούσης» στους παλιούς μουσικούς της «Αθηνάς» και της «Εριολάν» να παραδώσουν τα μουσικά όργανα που έχουν στην κατοχή τους και το αποτέλεσμα είναι θετικό. Από τους πρώτους που ανταποκρίνονται σε αυτό το κάλεσμα, είναι ο Δημήτρης Μπιλιούρης, παλιό στέλεχος της φιλαρμονικής της «Αθηνάς», που παραδίδει ένα κλαρίνο σε άριστη κατάσταση. Ακολουθεί ο Γρηγόρης Ζαχαριάδης, παλιό στέλεχος της φιλαρμονικής Λαναρά, που παραδίδει ένα καλοδιατηρημένο φλάουτο μαζί με τη θήκη του. Ο Θανασης Ζαχαριάδης παραδίδει και αυτός σε άριστη κατάσταση ένα κουαρτίνο. Ο Στράτος Βαρδαγιανίδης, παλιό στέλεχος της φιλαρμονικής Λαναρά, παραδίδει ένα κλαρίνο που είχε στην κατοχή του.
Από τους πρώτους που ξεσηκώθηκαν με την ιδέα της φιλαρμονικής, ήταν ο Παύλος Παπαϊωάννου και ο Γιώργος Χριστοδούλου, παλιά στελέχη και οι δύο της φιλαρμονικής «Εριολάν». Αναζητούν μαζί με το νεώτερο Γιώργο Δεινόπουλο τα χαμένα όργανα των δύο παλαιότερων φιλαρμονικών από σπίτι σε σπίτι και παρακαλούν τους κατόχους τους να τα παραδώσουν, για να μπορέσει να αποκτήσει και πάλι η Νάουσα τη μπάντα της. Ανακαλύπτουν μετά από πολλή προσπάθεια μερικά μουσικά όργανα στην αποθήκη του μεταξουργείου του Κουγιουμτζή και αυτό τους δίνει κουράγιο να συνεχίσουν την προσπάθειά τους. Στο τέλος συγκεντρώθηκαν πάνω από 15 μουσικά όργανα και κυριάρχησε η ιδέα να μαζευτούν τα παλιά στελέχη της «Αθηνάς» και της «Εριολάν», με σκοπό να παίξουν ως μπάντα στα κάλαντα των Χριστουγέννων και να συγκεντρώσουν χρήματα για τη δημιουργία νέας φιλαρμονικής.
Ο τότε Δήμαρχος της Νάουσας Αλέκος Χωνός, που ήταν συμπαραστάτης αυτής της προσπάθειας διέθεσε για τις ανάγκες της μπάντας την αίθουσα του δημαρχείου και κάθε βράδυ, οι παλιοί μουσικοί έκαναν πρόβες, υπό την καθοδήγηση του κορνετίστα της «Αθηνάς», Κώστα Κύρκα.
7. Τα παλιά στελέχη της φιλαρμονικής με το δήμαρχο Αλέκο Χωνό στο ρολόι του Δημαρχείου το 1958
Για τη δημιουργία της νέας φιλαρμονικής συγκροτείται επιτροπή, από τους Κώστα Δούδο, Νικηφόρο Κούλη, Χρυσόστομο Σαββατόπουλο, Δημήτρη Μπιλιούρη, Τάκη Δάρη, Γεώργιο Σαράτση και Πέτρο Δεινόπουλο. Με την επιτροπή συνεργάζεται το τοπικό συμβούλιο του ΣΕΠ και πολλοί φιλόμουσοι ναουσαίοι, ενώ ο δήμαρχος κ. Χωνός υπόσχεται ότι στον καινούργιο προϋπολογισμό του Δήμου θα περιλαμβάνεται κονδύλι υπέρ της φιλαρμονικής. Στα μέχρι στιγμής συγκεντρωθέντα όργανα προστέθηκαν, μία κορνέτα που αγοράστηκε από το φιλόμουσο Ναουσαίο Σωτήρη Σανιδά, ένα ακόμη όργανο που αγοράστηκε από το δημοτικό συμβούλιο της Νάουσας, καθώς και το κόρνο που είχε στην κατοχή του από τη φιλαρμονική ακόμη της «Αθηνάς», ο αρχιμουσικός του στρατού, Αριστοτέλης Καζαντζής.
Παραμονή λοιπόν Χριστουγέννων του 1958 και η νέα μπάντα αποτελούμενη από στελέχη παλιών φιλαρμονικών, κάνει την πρώτη της εμφάνιση με 18 όργανα. Όπως συνηθιζόταν εκείνα τα χρόνια για τα κάλαντα έβγαιναν χαράματα, κατά τις 4 το πρωί.
Για να δημιουργηθεί μεγαλύτερη εντύπωση, ο Θωμάς Σύγγας κατασκεύασε έναν τεράστιο αστέρα, που φωτιζόταν με μπαταρία και τον κουβαλούσαν δύο πρόσκοποι, που προπορεύονταν της μπάντας.
Τους κουμπαράδες κρατούσαν πρόσκοποι που έτρεχαν από σπίτι σε σπίτι, ενώ πολλές φορές τους έπαιρναν στα χέρια τους και ο δήμαρχος κ. Χωνός και τα μέλη της επιτροπής.
8. Η φιλαρμονική στο Νοσοκομείο Νάουσας κατά την πρώτη της εμφάνιση στα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα του 1958
Την πρώτη αυτή εμφάνιση της μπάντας, την υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό και συγκίνηση όλοι οι Ναουσαίοι. Σε κάθε δρόμο που περνούσε, όλοι έβγαιναν στις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών και έδιναν από το υστέρημά τους για να φτιαχτεί η νέα φιλαρμονική της πόλης. Το αποτέλεσμα της εξόρμησης ήταν πολύ θετικό για κείνη την εποχή, καθώς συγκεντρώθηκαν 8.755 δραχμές.
Ο Δήμος Νάουσας παραχωρεί για τις ανάγκες της φιλαρμονικής μια αίθουσα στο ημιτελές κτίριο του τουριστικού περιπτέρου «Κιόσκι». Η αίθουσα αυτή επισκευάζεται και διαρρυθμίζεται κατάλληλα, ώστε να στεγάσει τη φιλαρμονική.
Μετά από παράκληση του δήμαρχου κ.Αλέκου Χωνού προς τον διοικητή του Β΄Σώματος Στρατου, αντιστράτηγο Καλλικούρτη, στέλνεται να επιβλέπει τις πρόβες της φιλαρμονικής, ο διοικητής της στρατιωτικής μουσικής της Βέροιας, λοχαγός Χριστοφορίδης.
Τα παλιά όργανα επισκευάζονται και γίνονται οι κατάλληλες ενέργειες για τη δημιουργία σωματείου με την επωνυμία, «Φιλαρμονική Εταιρεία Ναούσης».
Τα παλιά στελέχη της φιλαρμονικής αποφάσισαν να μη διακοπεί η προσπάθειά τους αλλά να συνεχισθεί έως ότου ετοιμασθεί η μπάντα με τους νέους μαθητές. Έτσι η φιλαρμονική με τα παλιά μέλη συμμετέχει στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου του 1959.
Απο το βιβλίο του κ. Ζάλιου